Galo de Barcelos – o co chodzi w Portugalii z tym kurakiem?

W czasach średniowiecznych, właśnie w Barcelos, doszło do przestępstwa (wg jednej legendy – kradzieży srebrnej zastawy, wg innej – zabójstwa), ale zidentyfikowanie sprawcy okazało się ponad możliwości ówczesnych stróżów prawa. Niefortunny zbieg okoliczności spowodował, że do Barcelos dotarł w owym czasie pielgrzym zmierzający do Santiago de Compostela. Miejscowa ludność właśnie tego nieszczęśnika obarczyła odpowiedzialnością za przestępstwo i skazała na śmierć przez powieszenie. Zdesperowany młodzieniec przed egzekucją poprosił o spotkanie z sędzią. Doprowadzono go przed oblicze władzy sądowniczej w czasie kolacji, na którą podano pieczonego koguta. Zarówno sędzia, jak i jego goście za nic mieli tłumaczenia pielgrzyma, więc ten, zrozpaczony, odchodząc, rzucił słowa: Jest to oczywiste, że jestem niewinny, tak bardzo oczywiste, że w dniu, kiedy mnie powiesicie, ten kogut zapieje. Nietknięty kogut z kolacji ożył i zapiał, dokładnie w momencie, kiedy nieszczęsnego młodzieńca wieszano na szubienicy. Sędzia pospieszył na plac, by przerwać egzekucję. Ponieważ węzeł był źle zawiązany i niedoszły denat jeszcze żył, natychmiast go uwolniono, ocucono i uniewinniono.

Po latach ów pielgrzym wrócił do Barcelos, gdzie wzniósł słynny krzyż Cruzeiro do Senhor do Galo na cześć Matki Boskiej i świętego Jakuba. Na ścianie krzyża nie zabrakło oczywiście miejsca także dla koguta, jako symbolu prawdy i cudu dokonanego za przyczyną św. Jakuba. Obecnie Cruzeiro do Senhor do Galo znajduje się na świeżym powietrzu, w miejskim Muzeum Archeologicznym, tuż przy kościele Igreja de Martiz.

Legenda, legendą, ale kogut jakimś „cudem” stał się symbolem narodowym Portugalii. Jak to w ogóle możliwe? Pierwszą figurkę koguta wykonano niedługo po całym zdarzeniu. Miejscowa ludność błyskawicznie go pokochała i zaczęto kolorowym kurakiem ozdabiać przedmioty dekoracyjne oraz codziennego użytku. Nieocenioną rolę w popularyzowaniu wizerunku koguta odegrał miłośnik tradycji, portugalski dyktator, António de Oliveira Salazar, a także międzynarodowe wystawy. To właśnie te ostatnie doprowadziły do uznania  Galo de Barcelos kulturowym symbolem Portugalii.

Również Barcelos, w którym wszystko się zaczęło, zyskało na popularności. Na Campo da Feira (albo też Campo da República), co czwartek, nieprzerwanie, od 1412r., odbywa się targ miejski Feira de Barcelos. Jest to jeden z najstarszych i największych targów w Europie. W tym raju dla miłośników straganów, oprócz wszechobecnego kolorowego koguta, znaleźć można mnóstwo innych produktów, mocno wpisanych w tradycję Portugalii (lokalną ceramikę, wyplatane torby, ścierki i obrusy, a także sezonowe warzywa i owoce). Namiastką klimatu tego straganowego raju może być przeglądnięcie oficjalnej strony internetowej  Feira de Barcelos (feiradebarcelos.com), a dla bardziej zachłannych – zakupy online.