Wielkie Piękno – Rota Vicentina… wzdłuż południowego wybrzeża Portugalii | MTB

Podróż rozpoczenimy w Lizbonie. Tego dnia zaplanowaliśmy transfery z lotniska do hotelu w Lizbonie oraz krótkie spotkanie organizacyjne. Będzie też okazja by zobaczyć wieczorne życie Lizbony.

To stąd, a konkretnie z dzielnicy Belém, w XV wieku wypływali śmiałkowie, którzy potem na nowo rysowali mapy świata. Lizbona ma w sobie jakąś niezwykłą siłę przyciągania, którą kusi tych, którzy tu jeszcze nie byli, a u tych, którzy już ją widzieli pozostawia nostalgiczne wspomnienia i pragnienie powrotu.

Położona nad brzegiem Tagu, na legendarnych 7 wzgórzach, tętniąca życiem, z uliczkami ciągnącymi się nieustannie w górę i w dół, oraz mnogością zabytków, które warto odwiedzić.

Wspólnie z lokalnym rowerowym przewodnikiem spędzimy ten dzień zwiedzając te znane i mniej znane dzielnice i zakątki miasta.

Popołudniu udajemy się na prowincję. Jedziemy do Alentejo. Czeka nas 1,5h transfer busem z Lizbony w okolice Grândoli. Tutaj u podnóża wzgórz Serra de Grândola położona jest jedna z większych plantacji dębu korkowego w Portugalii. Część zabudowań plantacji właściciele przekształcili na kameralny hotel, w którym zaplanowaliśmy nocleg. Z pierwszej ręki wysłuchamy opowieści o uprawie i zastosowaniu dębu korkowego, którego Portugalia jest największym na świecie producentem.

Stąd kolejnego dnia rankiem wyruszymy, by już tylko rowerem dotrzeć do południowo-zachodniego krańca Portugalii – Przylądka Św. Wincentego. ©

Barrada da Serra – Grândola – Santiago de Cacem – Vale das Éguas

Grândola leży już w regionie Alenetjo, w okolicy pasma górskiego Serra de Grândola, którego głównym aktorem jest korek i niezwykłe widoki, które maluje.

Grândola, słynna jest przede wszystkim z piosenki Zeca Afonso „Grândola, Vila Morena” – która stała się bohaterką Rewolucji Goździkowej, gdy 25 kwietnia 1974 roku nadano ją w radio na znak rozpoczęcia skutecznego buntu przeciwko panującej wtedy w Portugalii dyktaturze wojskowej.

Z Grândoli pojedziemy przez wspaniałe tereny wzgórz porośniętych lasami korkowymi. Widokowymi drogami w otoczeniu tych obdartych „ze skóry” drzew, o fantastycznych kształtach i kolorach.

Po drodze zatrzymamy się w położonym na wzgórzu starym miasteczku Santiago do Cacém, którego najbardziej rozpoznawalnym zabytkiem jest zamek położony na wzgórzu, a zbudowany przez arabów w XI wieku.

Tutaj rozpoczyna się już Rota Vicentina. Odtąd szlak prowadzić będzie lokalnymi terenowymi i szutrowymi ścieżkami, a odcinki wyasfaltowane pojawiać się będą tylko czasami.

Dzień zakończymy w małej wiosce Vale Seco. Nocleg w stylowej, typowo portugalskiej wiejskiej farmie. Kilka małych, bielonych domków, rozlokowanych pośród bujnego ogrodu, z dala od wszelkiej cywilizacji, gdzie w ciszy można rozkoszować się krajobrazem Alentejo. ©

Vale das Éguas – Cercal do Alentejo – Sao Luis – Odemira

Dzisiejszy dzień dostarczy nam różnorodności krajobrazów.

Początkowo szlak prowadzi przez odizolowane, rozległe obszary montados – czyli pastwisk, łąk z porozrzucanymi dębami korkowymi, gdzie jedynymi śladami cywilizacji będzie kilka farmerskich zabudowań. To rolniczy region. Dojedziemy do jeziora Campilhas, popatrzymy na rozległe widoki i dalej, mijając po drodze doliny rzek i strumyków, gaje oliwne, sady, ogrody warzywne w oddali zobaczymy miasteczko Cercal do Alentejo.

Z Cercal zaczyna się górzysty odcinek szlaku, ze szczytem – S. Domingos – 329 m.n.p.m. i kilkoma punktami widokowymi, skąd podziwiać będziemy panoramiczne widoki z oceanem i nadmorskimi miejscowościami na horyzoncie. To odcinek dość wymagający, a nawierzchnia bywa nieregularna. Po drodze mijamy stare kopalnie magnezu i żelaza, dziś licznie zamieszkałe przez nietoperze. Rosną tu też rzadkie gatunki roślin, a wśród nich dominuje niezwykle aromatyczna Gum Rockrose.
Od szczytu S. Domingos czeka nas kilkanaście kilometrów zjazdu.

Ostatnia część dzisiejszej trasy to rzadko spotykany w Alentejo krajobraz tętniący zielenią liściastych lasów, zarośli, tworzących zielone tunele wzdłuż rzek, strumyków, małych stawów. Obfitość zieleni i wody. Znaczna część prowadzi wąską dróżką, wzdłuż tworzącej niezwykłe krajobrazy rzeki Torgal. Zobaczymy słynne ze swej urokliwości miejsca – Pego da Laima i Pego das Pias.

Przed dotarciem do Odemiry, przejedziemy jeszcze przez około 5 kilometrowy odcinek lasów eukaliptusowych, a stąd już bardzo blisko do miejsca noclegu.

Zatrzymamy się w małej, tonącej w zieleni dolinie. W otoczeniu niewielkich oliwkowych i korkowych wzgórz oraz winnic, położona jest stulenia Quinta; Rodowa posiadłość, od kilku pokoleń zamieszkana przez jedną rodzinę. Z pietyzmem odrestaurowana by przyjmować gości i dzielić się tradycją i możliwością obcowania ze wspaniałą naturą. ©

Odemira – S.Teotonio – Odeceixe

Z Odemiry szlak prowadzi ścieżkami wzdłuż rzeki Mira, zostawiając za sobą ładny widok na miasto.

Dalej przez łagodne wzgórza podjeżdżając i zjeżdżając, w otoczeniu bujnej roślinności różnych gatunków drzew, trzcin, krzaków i kolorowych łąk.
Bardzo obficie występuje tutaj drzewko truskawkowe, zwane też poziomkowcem, a fachowo chruścina jagodna (Arbutus unedo). To wiecznie zielone krzewy lub nawet drzewa do 3 metrów wysokie, na których rosną intensywnie czerwone, soczyste owoce. Z nich wytwarza się słynny tutaj – mocny, zmieszany z miodem likier Aquardente de Medronho.

Dalej wzdłuż rzeki S. Teotonio, przekraczając ją w dwóch miejscach, raz mostem, raz dnem dojedziemy do wioski S. Teotonio, gdzie przyjemnie będzie zasiąść na chwilę na centralnym spokojnym placyku.

Kolejny odcinek do Odeceixe będzie bowiem bardziej wymagający, ścieżka jest trudniejsza, a podjazdy i zjazdy bardziej strome, czasami trzeba będzie kawałek przejść. Za to różnorodność roślinności jest uderzająca.
Dodatkowo ze szczytów wzgórz będzie już widać Atlantyk.

Przejeżdżając przez most na rzece Seixe w miejscowości S.Miguel pożegnamy Alentejo, a wjedziemy w region Algarve.

W Odeceixe odjedziemy na kilka kilometrów od szlaku, widokową doliną ujścia rzeki Seixe by dotrzeć nad ocean i popatrzeć na rozległą, piaszczystą plażę Praia de Odeceixe i otaczające ją klify.

Ostatnia część dzisiejszej trasy wiedzie przez nadmorski płaskowyż, wzdłuż kanału nawadniającego rzeki Mira.  Ścieżka wzdłuż kanału wymaga dobrych technicznych umiejętności – jest wąska, a bogata roślinność czasami utrudnia przejazd. Wokół nadal żyzne rolnicze tereny, gdzie uprawia się słodkie ziemniaki, kukurydzę, orzeszki ziemne, pomidory, niewielkie gospodarstwa i sady oliwkowe, cytrynowe, pomarańczowe, figowe. Dużo tu też pastwisk.

Słodkie ziemniaki to flagowa roślina regionu – koniecznie trzeba spróbować wyrabianych z niego ciast i innych słodkości.

Na kolejne dwa dni zatrzymamy się w okolicy Odeceixe, na spokojnej farmerskiej posiadłości, w typowym dla Alentejo „monte”, przekształconym w wysokiej klasy agroturystykę. ©

Odeceixe – Praia do Carvalhal – Zambujeira do Mar – Cabo Sardão – Odeceixe

Dzisiejszego dnia poznamy pas wybrzeża na północ od Odeceixe. Pojedziemy w kierunku położonej na klifie, nadoceanicznej miejscowości Zambujeira do Mar.

Teren jest raczej równinny, tylko czasami, szczególnie, przy samym wybrzeżu zdarzają się ostre podjazdy i zjazdy. Trasa prowadzi spokojnymi drogami, a odcinki wzdłuż samych klifów często są nieutwardzone, czasami piaszczyste.

Przemierzając wydmowe równiny, odwiedzimy rozległą, piaszczstą plażę Praia do Carvalhal. Stąd już tylko kilka kilometrów do rybackiej wsi Zambujeira do Mar. Jej kilka uliczek dochodzi bezpośrednio do klifowego wybrzeża. Tu na placyku stoi niewielka, biała kaplica Nossa Senhora do Mar, a wkoło liczne kafejki i restauracje, z których można podziwiać widoki na Ocean.

Z Zambujeira do Mar pojedziemy dalej na północ do słynnego przylądka Cabo Sardão. Jest to jedyne miejsce na świecie gdzie bociany gniazdują na klifach nad samym oceanem. Droga do przylądka prowadzi nad samym Atlantykiem, po szczytach klifów i odsłania wspaniałe widoki. Z Cabo Sardão powrócimy do Odeceixe. ©

Odeceixe – Aljezur – Bordeira – Carrapateira – Pedralva

Najpierw zobaczymy imponującą dolinę rzeki Aljezur i miasteczko o tej samej nazwie – oplatające tarasowo przeciwległe wzgórze, a na jego szczycie ruiny zamku Maurów z X wieku. Zatrzymamy się na chwilę, powspinamy po stromych brukowanych uliczkach tego historycznego, nadmorskiego miasteczka z niskimi bielonymi domami. Wjedziemy na wzgórze zamkowe, by popatrzeć na panoramę okolicznych dolin z Atlantykiem w tle.

Pojedziemy drogą z panoramicznymi widokami na wzgórza i doliny by znów popatrzeć na spektakularną zatokę Arrifana.
Dalej przez przybrzeżne wzgórza, skąd rozpościera się imponujący widok na długi pas wybrzeża, a przy dobrej widoczności można zobaczyć odległy przylądek Carrapateira – do którego dziś zmierzamy, a nawet cel naszej wyprawy Przylądek Św. Wincentego.

Górskie szczyty, ocean, dziewiczy krajobraz, niemal niezakłócony obecnością człowieka będą nam ciągle towarzyszyć.
Dzisiejsza trasa to podsumowanie wszystkiego co oferuje ten region: siła oceanu uderzająca w potężne klify lub ciche piaszczyste plaże, bogactwo roślinności, spokój bijący z korkowych lasów, aromatycznych, kolorowych, pełnych kwiatów łąk.

Krajobrazy zachęcają do zatrzymania się na dłuższą chwilę i kontemplacji, jak w okolicach plaży Canal, Vale Figueiras, doliny rzeki i wioski Bordeira, ze szczytu Cerro da Cunca.

Pojedziemy pętlą wokół przylądka Carrapateira, podążając szlakiem rybaków (Fishermen’s Trail), nieustannie w bliskim kontakcie z oceanem, by zobaczyć kilka miejsc należących do najpiękniejszych na całym wybrzeżu, jak plaża Bordeira czy Amado.

Na koniec odbijemy znów w interior, by dolinami rzek Carrapateira i Sinceira dojechać do wioski Pedralva.

Popadającą w ruinę wioskę – ze 100 mieszkańców, zostało 7 – niemal w całości poddano rewitalizacji, zachowując jej pierwotny styl architektoniczny. Plątanina wąskich uliczek, niskie, bielone domki, z kolorowymi oknami i drzwiami. W nich zamieszkamy na ostatnie dwa dni, by w rytmie slow turism jeszcze bardziej poczuć jak płynie tutaj życie. ©

Pedralva – Vila do Bispo – Praia do Castelejo – Cabo de Sao Vicente – Sagres – Pedralva

Silny wiatr za Vila do Bispo będzie zapowiedzią, że zbliżamy się do finału. Ostatni odcinek prowadzi przez szczyty potężnych klifów, otwierając widoki na rozszalały ocean i skaliste wybrzeże.

Krajobraz coraz bardziej jednostajny, roślinność wygasa, prosta droga, rozległe równiny płaskowyżu porośnięte gdzieniegdzie niskimi krzakami.

Docieramy do „Świętej Doliny” (Vale Santo), którędy przez stulecia przechodzili pielgrzymi i wierni rozpoczynając, bądź kończąc pielgrzymkę na przylądku św. Wincentego, w miejscu gdzie kiedyś stał klasztor, a dziś latarnia morska.

Tutaj kończy się Rota Vicentina.

W drodze powrotnej odwiedzimy Sagres i słynną obronną twierdzę z XV wieku na szczycie klifu. W Sagres pożegnamy się z oceanem i ponownie przez łagodne wzgórza i doliny powrócimy do zacisza wioski Pedralva. ©

Transfer busem na lotnisko w Lizbonie potrwa około 4 godzin.